BCTR Rapor: “Blokzinciri Teknolojisi Terminoloji Çalışması”
Blockchain Türkiye Platformu (BCTR), “Hukuk, Düzenlemeler ve Kamu İlişkileri Çalışma Grubu” tarafından hazırlanan “Blokzinciri Teknolojisi Terminoloji Çalışması” raporu yayınlandı.
“Adem-i merkeziyetçi sisteme bölgesinde liderlik eden bir Türkiye yaratmak” vizyonu ile Türkiye Bilişim Vakfı (TBV) çatısı altında bir inisiyatif olarak kurulan Blockchain Türkiye Platformu (BCTR), “Türkiye’de sürdürülebilir blockchain ekosistemi oluşturarak, bu teknoloji ile yeni dönem iş yapış biçimlerinin önündeki zorlukların giderilmesine yönelik bir paylaşım platformu oluşturma” misyonunu kendisine şiar edinmiş, kar amacı gütmeyen bir organizasyon.
BCTR çatısı altında yer alan Çalışma Grupları ile blockchain teknolojisine ilişkin güncel konuları ve kullanım alanlarını değerlendirmek; ilgili paydaşları bir araya getirmek ve Blockchain teknolojisinin Türkiye’de yaygınlaşması, bilinirliği ve kullanımının artırılması, faydalarının araştırılması ve stratejik önceliklerinin saptanması için yayınlar hazırlama ilkeleri çerçevesinde, BCTR ilk raporlarını yayınlamaya başladı.
Hukuk, Düzenlemeler ve Kamu İlişkileri Çalışma Grubu tarafından hazırlanan “Blokzinciri Teknolojisi Terminoloji Çalışması” raporu, kendi alanında önemli bir ihtiyaca cevap vermek üzere hazırlandı ve stratejik bir yol haritası niteliği taşıyor. Hazırlanan raporun Giriş bölümü aşağıdaki satırlar ile okuyucularını karşılıyor;
Bitcoin’in ortaya çıkışıyla adından daha çok söz ettiren ve iş hayatından gündelik hayata kadar köklü değişiklikler getiren blokzinciri teknolojisi, veri transferinin yanı sıra değer atfedilen varlıkların da çeşitli amaçlarla transferini sağlamaya, işlem kayıtlarının güvenli dijital ortamda tutulmasına imkân sağlamaya başlamıştır.
Bitcoin kavramı, 30 Ekim 2008’de Satoshi Nakamoto rumuzuyla yayımlanan “Bitcoin: Uçtan Uca Elektronik Nakit Sistemi” başlıklı makale ile doğmuştur. 3 Ocak 2009’da üretilen ve “başlangıç bloğu” olarak adlandırılan başlangıç bloğu ile de Bitcoin’in üretim şartları belirlenmiştir. Önceden belirlenen kurallar dâhilinde dijital olarak üretilen ve fiziksel kopyası bulunmayan Bitcoin’i, Satoshi Nakamato kriptopara birimi olarak önermiştir. Bitcoin, blokzinciri teknolojisi ile merkezi bir sisteme ve böylelikle hiçbir aracıya ihtiyaç duymadan taraflar arasında mübadele edilebilmekte ve ödeme aracı olarak kullanılabilmektedir.
Blokzinciri teknolojisinin verilerin güvenli bir biçimde saklanması ve herkes tarafından şüpheye yer vermeyecek şekilde doğrulanabilmesi için merkezi
bir otoriteye bağlı olmadan çalışabilecek şekilde kurgulanmış yapısı dünyada çapında büyük bir ilgiyle karşılandı. Blokzinciri teknolojisinin açık kaynaklı olması farklı blokzinciri altyapılarının kurgulanmasına ve güvenilir bir şekilde çalışması ise çeşitli altakçe/altkoinler ya da diğer bir ifadeyle dijital paraniteliğinde sayılabilecek kriptoparaların üretilmesine ve akıllı sözleşmeler gibi birçok uygulamanın ortaya çıkmasına ön ayak oldu. Örneğin Ethereumprojesinde, hukuki sözleşmelerin dijital versiyonu olarak tanımlanan akıllı sözleşmeler, blokzinciri teknolojisinin daha yaygın olarak kullanılabilmesini sağlamıştır. Akıllı sözleşmeler, böylelikle ürün ve hizmetleri birer dijital varlığa dönüştürmek için yeni zincirler oluşturma zorunluluğunu ortadan kaldırmıştır.
Diğer yandan blokzinciri dijitalleşme ile birlikte iş fikirlerini gerçekleştirmek isteyenler için yeni bir fırsatı da beraberinde getirdi. Projelerine fon toplamak isteyen proje sahipleri, ürün, hizmet ya da servise özel Ethereum blokzincirinde çalışan akıllı sözleşme jetonları üreterek, bu jetonlar karşılığında kriptopara toplamaya başladı. ICO (Initial Coin Offering) olarak adlandırılan kriptopara ile fon toplama süreci ile 2017 yılında düzenlenen 875 ICO ile toplamda 6,22 Milyar Dolar1; 2018’de 1258 ICO ile toplam 7,85 Milyar Dolar2 değerinde kriptopara ile fon toplandı. Şimdiye kadarki en başarılı ICO, 320 Milyon Dolar3 değerinde yatırım almayı başardı.
Ürün, servis ya da hizmetlere erişim, öncelikli veya daha düşük bedelle kullanım gibi avantajlar sunan hizmet jetonlarının (utility tokens) talep görmesi, yatırım almak isteyen şirketlerin de ilgisini çekti. Şirketlerin sahiplik, yönetim gibi yasal haklarını dijital olarak yatırımcılara sunmak isteyen geliştiriciler menkul kıymet jetonları (security tokens) ile şirketlere ait hisseleri dijital olarak üretip dağıtmak için çeşitli çalışmalar yaptı. Ancak, bir şirketin hisselerini, dijital olarak üretip dağıtabilmesi, şirketin kurulu olduğu ülkede yasal düzenlemelerin yapılmış olmasına bağlıdır. ABD’de, Borsa ve Menkul Kıymetler Komisyonu’nun (U.S. Securities and Exchange Commission; SEC), menkul kıymet jetonları ile ilgili 3 Nisan 2019’da yayınladığı düzenleme, ABD’de şirketlerin, menkul kıymetlerini dijital olarak üretip dağıtabilmesi
için önemli bir adım olarak kabul edilmektedir. Söz konusu düzenlemede, menkul kıymet jetonlarının kapsamı ve dağıtımında dikkat edilecek şartlar da belirlenmiştir. Benzer düzenlemelerin diğer ülkelerde de gerçekleşmesi, şirketlerin Menkul Kıymet Jetonu Arzı (STO – Security Token Offering) ile dijital olarak hisse paylaşımı yapabilmesine ve fon toplayabilmesine olanak sağlayacaktır.
Blokzinciri teknolojisinin anılan olumlu özellikleri, bu teknolojinin gün geçtikçe daha fazla sektörde ve ülkede yoğun bir şekilde kullanılarak sayısız uygulamanın ve projenin doğmasını sağlamış ve hayatın bazı alanlarını kolaylaştırmaya başlamıştır. Ancak, blokzinciri tabanlı bu uygulamaların çeşitli sektörlerde ve ülkelerde tasarlanması ya da hayata geçirilmesi aynı zamanda yepyeni bir dilin ve hatta dillerin ortaya çıkmasına, benzer işlemler için farklı terimlerin kullanılmasına veya aynı terimlerin farklı anlaşılmasına sebep olmaktadır.
Blokchain Türkiye Platformu olarak, blokzinciri teknolojisi ve bu teknoloji kullanılarak ortaya çıkan uygulamalara ilişkin başlıca terimlerden
oluşan aşağıdaki terminoloji listesi ile blokzinciri dünyasında ortak bir
dil oluşturmaya aracı olma hedefiyle ‘Blokzinciri Teknolojisi Terminoloji Çalışması’nı hazırlamış bulunuyoruz. Teknolojideki ilerlemelerle ortaya çıkacak yeni terimler ya da terimlere atfedilen yeni anlamlar takip edilerek çalışmamızda yer verilen terimler ile açıklamaları zaman zaman güncellenecektir.
İlgili raporu buradan indirebilirsiniz.
Eğer BCTR ağına dahil olmak, kurumsal olarak BCTR Çalışma Gruplarına katılmak, hazırlanan raporlara katkı sağlamak isterseniz üyelerimiz sayfasından detaylı bilgi alabilirsiniz.